Jak podkreśla ekspert COBI.pl: Zabawa sprawia, iż dziecko doświadcza ogromu różnorodnych emocji. Dzięki niej może pokonywać trudności, rozwiązywać zaistniałe problemy i osiągać swoje pierwsze sukcesy. Ponadto lepiej poznaje ono otaczającą go rzeczywistość, wzbogaca swoje życie emocjonalne, a także rozwija się fizycznie oraz psychicznie. Można powiedzieć, iż poprzez zabawę dziecko kreuje samego siebie i kształtuje swoją osobowość.
Najpopularniejsze rodzaje zabaw
Dziecko może bawić się samotnie, ewentualnie też obserwując innych i w ten sposób naśladując pewne działania. Jest to forma aktywności właściwa dla dzieci młodszych, które niejako dopiero uczą się budować relacje społeczne. Z wiekiem, kiedy dziecko posiada już umiejętność nawiązywania relacji, zabawy indywidualne coraz częściej zastępowane są przez wspólne. Towarzystwo rówieśników sprzyja zabawom w grupie, w ramach której dzieci realizują te same działania. W podobny sposób myślą i działają podczas zabawy, gdyż jest ona wspólną inicjatywą.
Indywidualna czy grupowa, zabawy mogą być:
- manipulacyjne – właściwe dla małych dzieci, które rączkami trzymają swoje pierwsze zabawki;
- ruchowe – należą do nich zabawy oparte o bieganie czy skakanie, a kształtują u dziecka koordynację ruchową;
- tropiące – polegają głównie na poszukiwaniu, a często mają charakter zagadek. Kształtują u dziecka myślenie logiczne i przyczynowo-skutkowe, a także spostrzegawczość. Najlepszym przykładem jest tu znana zabawa w chowanego, której motyw może stać się również podstawą dla działań ukierunkowanych na poszukiwanie przedmiotów (np. dziecko wciela się w rolę poszukiwacza skarbów);
- tematyczne – opierają się na naśladowaniu przez dziecko zachowań czy działań innych. Obserwując otoczenie, dziecko chętnie przenosi jego aspekty do swej zabawy, co przejawia się tzw. przyjmowaniem roli. W ten sposób kształtowana jest spostrzegawczość i wyobraźnia, czyli umiejętności, które pozwolą odtworzyć postawę, ale w zupełnie nowym kontekście;
- konstrukcyjne – czyli budowanie, a najlepszym do tego narzędziem są klocki (chociaż materiałem może być cokolwiek, np. piasek, plastelina). Im dziecko starsze, tym wznoszone konstrukcje stają się bardziej rozbudowane. Początkowo samodzielna forma zabawy z wiekiem przekształca się w zabawę zespołową, gdzie grupa dzieci jest na równi zaangażowana w budowę konstrukcji. Dzięki tej formie zabawy dziecko uczy się logicznego myślenia, planowania i relacji interpersonalnych, jak również tak ważnego dzielenia się i komunikowania;
- badawcze – sprowadzają się do rozwiązywania problemów i odkrywania rozwiązań. Ponieważ są źródłem wiedzy o świecie, często też stają się impulsem dla zainteresowań, które z czasem dziecko zaczyna przejawiać.
Zdj. Tajemnicza Zatoka Wild Story seria klocków od Cobi.
Rodzaj zabawki a rozwój dziecka
Forma zabawy uwarunkowana jest wiekiem dziecka i w taki też sposób powinny być wybierane zabawki. Ponieważ stymulują one rozwój, muszą być dopasowane do możliwości i percepcji dziecka, które za ich pomocą poznaje świat i panujące w nim zależności. Im dziecko starsze, tym zabawa i zabawki stają się bardziej złożone, aby zapewnić dziecku możliwość nauki, jakiej w danym wieku potrzebuje.
Jednak zabawa i zabawki to również przyjemność, forma relaksu, a nie tylko metoda nauki. Dlatego zawsze muszą być też brane pod uwagę indywidualne upodobania dziecka, które najlepiej zinterpretować, podejmując wspólną z nim zabawę.